Kleje 

Kleje naturalne

Kleje naturalne organiczne od dawna stosowane są w konserwacji rzeźb, papieru, drewna, malowideł i różnych detali. Rozróżnia się kleje organiczne roślinne (produkowane ze skrobi, pektyny, naturalnych żywic, dekstryny) i zwierzęce (kostny, króliczy, rybi, skórny, kazeinowy). Kluczową właściwością klejów naturalnych jest ich odwracalność.

W konserwacji obiektów o podłożu papierowym tradycyjnie zastosowanie znajdują kleje glutynowe (skórny, żelatyna), skrobiowy, rybi, króliczy, pergaminowy. Kleje skrobiowe znane były w starożytnych Chinach i Egipcie. Kleje zwierzęce od XIII w. stosowane były do zaklejania gotowych arkuszy. Obecnie chętnie stosowane przez konserwatorów ze względu na zgodność materiału.

Klej króliczy – wszechstronny, odwracalny. Charakteryzuje się doskonałą adhezją, niezastąpiony w konserwacji malowideł sztalugowych i ściennych oraz w pozłotnictwie. Kazeina techniczna znajduje zastosowanie w przygotowaniu kitu do malowideł ściennych, płócien i jako spoiwo farb kazeinowych. Całkowicie naturalny, doskonały środek konsolidujący. Klej skórny nadaje się do konserwacji obiektów drewnianych i malowideł. Charakteryzuje się bardzo dużą przyczepnością. Klej rybi posiada dużą odporność na wilgoć. Stosowany w konserwacji malowideł, pozłotnictwie.

Kleje syntetyczne

Produkowane są z eterów, estrów, żywic syntetycznych, celulozy, wosków. Dzielą się na chemoutwardzalne, termoutwardzalne, kauczukowe, termoplastyczne. Wiele z nich charakteryzuje się termo- i wodoodpornością. Dzięki uniwersalności znajdują szerokie zastosowanie w konserwacji, zwłaszcza obiektów narażonych na działanie wilgoci i zmiennych temperatur. Ze względu na oddziaływanie chemiczne należy zachować ostrożność przy stosowaniu na obiektach mocno zniszczonych, kruchych, delikatnie barwionych.

Kleje syntetyczne występują w bardzo dużej różnorodności i (w zależności od potrzeb) posiadają określone właściwości. Dla przykładu masy klejowe Milliput można obrabiać dowolnymi narzędziami, są mrozo- i wodoodporne, a do tego nietoksyczne i bezwonne. Szybko się utwardzają. Butapren używany do klejenia skóry, tkaniny, gumy. Poxipol, przezroczyste spoiwo stosowane jak masa plastyczna, doskonałe do klejenia metalu, szkła, ceramiki, gumy. Utwardza się w ciągu 10 minut.